Dokumentacja medyczna jest sporządzona podczas udzielania pacjentowi świadczeń z zakresu ochrony zdrowia. Zawiera szczegółowe informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych, a do jej prowadzenia i przechowywania zobowiązany jest każdy podmiot leczniczy. Udostępnianie dokumentacji medycznej stanowi realizację prawa pacjenta do dostępu do świadczenia profesjonalnych usług opieki zdrowotnej dostosowanych indywidualnie do potrzeb pacjenta. Z tych względów prowadzenie, przechowywanie jak również udostępnianie dokumentacji medycznej należałoby uznać za nieodłączny element wykonywania działalności medycznej.
Z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 ze zm.) wynika, iż zwolnione od podatku są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
Z uwagi na fakt, iż przepisy ustawy z dnia z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2020 r., poz. 849 ze zm.) nie zobowiązują pacjenta do podawania celu, dla którego ubiega się on o dostęp do dokumentacji medycznej, za uzasadnione należy uznać każde udostępnienie dokumentacji medycznej na wniosek pacjenta, jego przedstawiciela ustawowego bądź innej upoważnionej przez niego osoby, a także innego podmiotu leczniczego udzielającego temu pacjentowi świadczeń zdrowotnych (jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych) za usługę ściśle związaną z usługą opieki medycznej, służącą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Za racjonalne uznać bowiem należy twierdzenie, że generalnie dokumentacja taka jest potrzebna pacjentowi do celów związanych z ochroną jego zdrowia. W takim przypadku udostępnienie dokumentacji medycznej będzie zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT”[1].
Zwolnieniem nie jest natomiast objęte udostępnianie pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu oraz podmiotom udzielającym świadczeń zdrowotnych dokumentacji medycznej w celu innym niż dalsze leczenie, a także udostępnienie dokumentacji podmiotom wymienionym w art. 26 ust. 3 pkt 2-11 i ust. 4 ww. ustawy[2].
Niemniej jednak nie każde działanie o charakterze usług w zakresie ochrony zdrowia świadczone przez określone osoby będzie korzystało ze zwolnienia. Ze zwolnień będą korzystać te działania o charakterze diagnostycznym lub terapeutycznym (świadczone przez określone podmioty), których celem będzie profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie lub poprawa zdrowia.
Wykonywane przez Szpital badania lekarskie osób zatrzymanych przez policję, celem których jest określenie stanu zdrowia osób zatrzymanych pod względem istnienia bądź braku przeciwwskazań medycznych do zatrzymania i umieszczenia tych osób w pomieszczeniach policji przeznaczonych dla osób zatrzymanych oraz wydanie zaświadczenia w tym zakresie służą bowiem ochronie zdrowia oraz sprawowaniu profilaktycznej opieki zdrowotnej osób zakwalifikowanych do przebywania w takich pomieszczeniach, a zatem korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług.
Natomiast usługi wykonywane przez Szpital na zlecenie policji, polegające na pobieraniu próbek krwi od osób zatrzymanych, wykonywane w celu określenia poziomu zawartości alkoholu we krwi, nie mają na celu ochrony zdrowia. Efektem takiej usługi jest dostarczenie osobie trzeciej (policji) elementu koniecznego dla podjęcia decyzji pociągającej za sobą prawne konsekwencje dla osób zatrzymanych. Taka usługa medyczna nie ma zasadniczo na celu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania lub poprawy zdrowia, stąd nie powinna być objęta zwolnieniem od podatku od towarów i usług[3],[4],[5].
[1] Rzecznik Praw Pacjenta, Udostępnianie, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji medycznej – zagadnienia praktyczne, Objaśnienia prawne z dnia 3 października 2019 r., str. 15-16.
[2] Interpretacja Ministra Finansów z dnia 31 stycznia 2014 r., znak PT8/033/65/167/SBA/13/RD10408
[3] Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 listopada 2011 r., nr IPTPP2/443-484/11-4/IR).
[4] Pismo Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 26 lipca 2011 r., znak IPTPP1/443-115/11-2/IG.
[5] Pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 września 2017 r., znak 0115-KDIT1-1.4012.365.2017.3.AJ.