Zatrudnianie opiekunów medycznych na podstawie art. 26 i 27 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej

Zatrudnianie opiekunów medycznych na podstawie art. 26 i 27 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej

Wprowadzenie

 

Opiekunowie medyczni stanowią istotną grupę zawodową w systemie ochrony zdrowia. Poniżej, analiza możliwości zatrudniania osób z tej grupy zawodowej, na podstawie art. 26 i 27 ustawy o działalności leczniczej (dalej też: u.d.l.), w świetle aktualnych regulacji prawnych.

 

Status prawny opiekuna medycznego

 

Zawód opiekuna medycznego został formalnie wymieniony jako zawód medyczny w art. 1 lit. e) ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1972 z późn. zm.). Ustawa ta reguluje i określa zasady wykonywania m.in.: tego zawodu, nadając mu oficjalny status w systemie prawnym.

 

Wymagania wobec opiekunów medycznych

 

Zgodnie z art. 2 ustawy o niektórych zawodach medycznych, do wykonywania zawodu medycznego uprawniona jest osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:

 

1. Zdolność prawna - posiada pełną zdolność do czynności prawnych
2. Niekaralność - nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe
3. Prawa publiczne   - korzysta z pełni praw publicznych
4. Znajomość języka polskiego - wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu oraz złożyła odpowiednie oświadczenie
5. Wykształcenie i kwalifikacje   - posiada wymagane wykształcenie lub kwalifikacje określone w załączniku do ustawy
6. Wpis do rejestru - posiada wpis do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego

 

Kwalifikacje wymagane dla opiekuna medycznego

 

Załącznik do ustawy w pkt 6 tabeli określa następujące wykształcenie lub kwalifikacje wymagane dla zawodu opiekuna medycznego:

 

1. Szkoła policealna (rozpoczęcie po 31 sierpnia 2021 r.) - uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny
2. Szkoła policealna (rozpoczęcie po 31 sierpnia 2019 r.) - uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny
3. Kwalifikacyjny kurs zawodowy   (rozpoczęcie przed 1 września 2021 r.) - uzyskanie świadectwa, certyfikatu lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie opiekun medyczny
4. Szkoła policealna (rozpoczęcie przed 1 września 2019 r.) - uzyskanie tytułu zawodowego opiekun medyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
5. Zasadnicza szkoła zawodowa (rozpoczęcie przed 1 września 2012 r.) - uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny
6. Kształcenie wcześniejsze - uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie higienistki szpitalnej lub asystentki pielęgniarskiej

 

Orzecznictwo w sprawie kwalifikacji

 

Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 14 stycznia 2020 r. (KIO 2581/19) uznała, że „Zdanie egzaminu i otrzymanie świadectwa wystawionego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej jest potwierdzeniem uzyskania kwalifikacji w zawodzie opiekuna medycznego."

 

Przepisy przejściowe

 

Art. 100 ustawy o niektórych zawodach medycznych przewiduje szczególne uprawnienia dla osób, które uzyskały kwalifikacje przed 1 września 2021 r. i zrealizowały "Program kursu kwalifikacyjnego dla opiekunów medycznych uzupełniającego w zakresie kwalifikacji MED.14". Osoby te uzyskują uprawnienia do wykonywania czynności zawodowych takie same jak absolwenci szkół policealnych kształcących po 31 sierpnia 2021 r.

 

Możliwość zatrudniania na podstawie art. 26 i 27 u.d.l.

 

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej, za wykonującą zawód medyczny uważa się osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

 

Przez pojęcie świadczenie zdrowotne rozumie się działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania (art. 2 ust. 1 pkt 10 u.d.l.).

 

Zakres uprawnień opiekuna medycznego

 

Uzyskanie kwalifikacji do wykonywania zawodu opiekuna medycznego uprawnia między innymi do:

- rozpoznawania i rozwiązywania problemów opiekuńczych osoby chorej i niesamodzielnej

- pomagania w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych

- podtrzymywania aktywności społecznej

- aktywizowania do zwiększania samodzielności życiowej

- zapewniania higienicznych warunków otoczenia

- wykonywania zabiegów higienicznych

 

 Podsumowanie

 

W świetle analizy przepisów prawnych należy stwierdzić, że opiekun medyczny jest osobą wykonującą zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.d.l. jako osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie. W konsekwencji z osobą wykonującą ten zawód dopuszczalne jest zawarcie umowy po przeprowadzeniu stosownego postępowania konkursowego (bądź bez konkursu, art. 26 ust. 4a u.d.l.)) z uwzględnieniem przepisów art. 26 i 27 ustawy o działalności leczniczej.

 

Działalność zawodowa opiekuna medycznego mieści się w szeroko rozumianej strukturze ochrony zdrowia, a zawód ten klasyfikowany jest w grupie średniego personelu ochrony zdrowia, co dodatkowo potwierdza jego przynależność do zawodów medycznych objętych regulacjami ustawy o działalności leczniczej.