Udostepnianie dokumentacji medycznej a udzielanie informacji - zakładom ubezpieczeń, dodatkowe opłaty

Szpital nie może pobierać dodatkowej opłaty za przesłanie dokumentacji medycznej zakładowi ubezpieczeń. Takie udostępnienie dokumentacji odbywa się na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 849 ze zm.), dalej: „ustawa”. Według art. 28 ust. 1 ustawy za udostępnienie dokumentacji medycznej w sposób określony w art. 27 pkt 2 i 5 ustawy podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może pobierać opłatę. Według art. 28 ust. 3 ustawy opłatę za udostępnienie dokumentacji medycznej w sposób określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy (sporządzenie jej wyciągu, odpisu, kopii lub wydruku oraz na informatycznym nośniku danych) ustala podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych. Granice swobody ustalenia wysokości opłaty ogranicza regulacja maksymalnej wysokości opłat uregulowana w art. 28 ust. 4 ustawy. Zgodnie z poglądem wypracowanym przez  Naczelny Sąd Administracyjny  opłaty określone w art. 28 ust. 4 ustawy mają charakter opłat maksymalnych i mieszczących w sobie wszystkie koszty, na pokrycie których liczyć może podmiot zobowiązany do udostępnienia dokumentacji, włączając w to koszt ewentualnego jej przesłania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 grudnia 2019 r., sygn. akt II OSK 3022/19, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 maja 2017 r. II OSK 311/17). 

Powyższego uprawnienia nie należy mylić z prawem zakładu ubezpieczeń do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie informacji na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2020 r. w sprawie informacji udzielanych zakładom ubezpieczeń przez podmioty wykonujące działalność leczniczą oraz Narodowy Fundusz Zdrowia (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 784 ze zm.), dalej: „rozporządzenie”. Informacje te zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 895 ze zm.) dotyczą okoliczności związanych z oceną ryzyka ubezpieczeniowego i weryfikacją podanych przez tę osobę danych o jej stanie zdrowia, ustaleniem prawa tej osoby do świadczenia z zawartej umowy ubezpieczenia i wysokością tego świadczenia. Zatem tutaj ubezpieczyciel występuje z wnioskiem o udostępnienie informacji a nie o wydanie dokumentacji medycznej, co ma zastosowanie na podstawie ustawy o Prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zapis §3 rozporządzenia wskazuje na koszty udzielenia informacji a nie dokumentacji medycznej i uprawnia podmiot leczniczy do naliczenia dodatkowych opłat za "wytworzenie i udzielenie informacji" dlatego Szpital opłaty takie może doliczyć ale nie będzie to miało zastosowania przy udostępnieniu dokumentacji medycznej bo udostępnienie takie odbywać się będzie na innej podstawie prawnej tj. na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 7 ustawy. 

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej przewiduje w art. 38 szczególny tryb dostępu zakładów ubezpieczeń do informacji o stanie zdrowia pacjenta tj. wystąpić z wnioskiem o udzielenie takich informacji może jedynie lekarz upoważniony przez zakład ubezpieczeń i informacje te mogą dotyczyć przyczyn hospitalizacji, wykonanych w jej trakcie badań diagnostycznych, innych udzielonych świadczeń zdrowotnych, przyczyn leczenia ambulatoryjnego, wyników przeprowadzonych konsultacji oraz przyczyn śmierci ubezpieczonego. Niezależnie od tego uprawnienia ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje możliwość uzyskania przez zakład ubezpieczeń dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta, za jego zgodą. Dostęp do dokumentacji następuje w tym wypadku na zasadach określonych w tej ustawie, która właśnie m.in. wskazuje na maksymalne koszty udostępnienia tej dokumentacji (zgodnie z wspomnianym orzecznictwem NSA).

Zatem zakład ubezpieczeń ma dwa różne uprawnienia - pierwsze dotyczy możliwości wystąpienia z wnioskiem o udostępnienie dokumentacji medycznej na podstawie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, drugie dotyczy możliwości wystąpienia z wnioskiem o udzielenie informacji o stanie zdrowia pacjenta na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia. Są to dwa odrębne uprawnienia, odrębnie uregulowane. Niemniej jednak podkreślenia wymaga to, że udostępnienie dokumentacji medycznej w sposób określony w art. 27 pkt 2 i 5 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta to też koszty jej udostępnienia, w tym przesłania kopii dokumentacji za pośrednictwem operatora pocztowego.