Okresy przedawnienia i koszty związane z wyegzekwowaniem należności przyznanych w wyrokach karnych

Wyrok wydany w sprawie karnej jest takim samym tytułem egzekucyjnym jak wyrok w sprawie cywilnej. Po uprawomocnieniu się wyroku karnego należy wystąpić do sądu karnego o nadanie mu klauzuli wykonalności w zakresie punktu, w którym należność pieniężna została zasądzona. Po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności stanie się tytułem wykonawczym i może zostać skierowany do egzekucji komorniczej. To wynika z art. 107 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1987 ze zm.), dalej: „k.p.k.”, który stanowi, że sąd, który orzekał co do roszczeń majątkowych, nadaje na żądanie osoby uprawnionej klauzulę wykonalności orzeczeniu podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji. Z przepisu art. 107 § 1 i 2 k.p.k. wynika, że sąd nadaje klauzulę wykonalności swemu orzeczeniu co do orzeczeń majątkowych, badając jedynie, czy orzeczenie jest prawomocne lub natychmiast wykonalne i czy nadaje się do egzekucji w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Sąd nadając klauzulę wykonalności nie bada bowiem czy dane roszczenie przyznane w wyroku jest już przedawnione.

Klauzulę wykonalności w trybie art. 107 § 1 k.p.k. można nadać podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji orzeczeniu co do roszczeń majątkowych, którymi są rozstrzygnięcia w przedmiocie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz nawiązki orzeczonej na rzecz pokrzywdzonego (art. 415 § 1 k.p.k.). Obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części odnosi się także do orzekanego z urzędu środka probacyjnego w postaci świadczenia pieniężnego przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary (art. 72 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny t.j. Dz. U. z 2018, poz. 1600 ze zm., dalej: „k.k.”). 

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 652 ze zm.,), dalej: „k.k.w.”, egzekucję zasądzonych roszczeń cywilnych prowadzi się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli Kodeks karny wykonawczy nie stanowi inaczej. Nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniom i ugodzie, o którym mowa w art. 107 k.p.k., następuje więc z zastosowaniem przepisów art. 776–795 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1360 ze zm.), dalej: „k.p.c.” - art. 26 k.k.w.  

W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego wierzyciel musi złożyć komornikowi wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym (wyrokiem, nakazem zapłaty opatrzonym klauzulą wykonalności). Dodać należy, iż w przypadku gdy z niniejszym wnioskiem występuje profesjonalny pełnomocnik, konieczne staje się uiszczenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

Świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 39 pkt 7 k.k., przyznane w wyroku karnym przedawnia się z upływem 10 lat od uprawomocnienia się wyroku (art. 103 § 1 pkt 3 k.k.). Należy również zaznaczyć, że przedawnieniu ulega roszczenie a nie prawo do złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

OPŁATY

1) WNIOSEK O NADANIE WYROKOWI KLAUZULI WYKONALNOŚCI

W związku z tym, iż podstawą egzekucji zgodnie z art. 776 k.p.c. jest tytuł wykonawczy, konieczne będzie zaopatrzenie prawomocnego bądź podlegającego natychmiastowemu wykonaniu orzeczenia sądu (jak również ugody sądowej) w klauzulę wykonalności.

Wniosek o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności będzie podlegał opłacie w przypadku, gdy wraz z tym wnioskiem nie zostanie złożony oryginał wyroku otrzymanego z sądu. W przypadku braku oryginału, opłata będzie wynosić 6 zł za każdą stronę wyroku. Natomiast jeśli do wniosku zostanie załączony oryginał wyroku, wniosek taki nie podlega opłacie.

Koszty zastępstwa procesowego, o ile taki wniosek o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności składany byłby przez profesjonalnego pełnomocnika, np. radcę prawnego wynoszą 120 zł (§8 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.).

2) KOSZTY KORESPONDENCJI SĄDOWEJ

Każde pismo, które jest sporządzane w toku postępowania należy wysyłać listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Wynika to z tego, iż w razie późniejszych ewentualnych wątpliwości dany podmiot ma potwierdzenie, iż list (pismo) został w konkretnym dniu nadany oraz przez adresata odebrany.

3) KOSZTY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

Na koszty egzekucyjne składa się opłata egzekucyjna oraz zwrot wydatków. Jeśli wierzyciela w postępowaniu reprezentuje radca prawy lub adwokat, do kosztów dolicza się także koszty zastępstwa prawnego. 
Art.  7 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o Kosztach komorniczych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 770 ze zm.), dalej: ustawa”, stanowi, iż jeżeli czynność komornika powoduje wydatki, komornik uzależnia dokonanie tej czynności od uiszczenia zaliczki przez stronę, która wnosi o dokonanie czynności. Zaliczkę na koszty doręczenia korespondencji uiszcza wierzyciel lub wnioskodawca i nie może ona jednorazowo przekroczyć 60 złotych, chyba że planowane wydatki znacznie przekroczą tę kwotę.

Zgodnie z art. 6 ustawy wydatkami są:

• należności biegłych i tłumaczy,
• koszty ogłoszeń;
• koszty transportu specjalistycznego;
• koszty przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą kancelarii komorniczej;
• zryczałtowane koszty utrwalania czynności odbywających się poza kancelarią oraz przechowywania zapisu obrazu i dźwięku, o ile wierzyciel domagał się utrwalenia czynności;
• należności osób powołanych na podstawie odrębnych przepisów do udziału w czynnościach;
• koszty uzyskania dokumentów lub informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania;
• koszty doręczenia korespondencji z wyjątkiem kosztów doręczenia stronom zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, postępowania zabezpieczającego lub postępowania o wykonanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym;
• koszty działania komornika poza rewirem komorniczym, o których mowa w art. 8 ustawy;
• koszty przekazania środków pieniężnych przekazem pocztowym lub przelewem bankowym;
• koszty pokrycia opłaty sądowej należnej od wniosku o wpis w księdze wieczystej.

Jeżeli zaliczka nie wystarcza na pokrycie wydatków, wydatki ponosi tymczasowo komornik. W takim przypadku komornik może wydać postanowienie o pobraniu brakującej zaliczki od strony, która żądała dokonania czynności powodującej wydatki, albo ściągnąć od dłużnika kwotę odpowiadającą wysokości wydatków, które nie zostały pokryte z zaliczki. Ściągnięcie tej kwoty od dłużnika nie wymaga wydania postanowienia.

Jeżeli egzekucja okaże się w całości lub części bezskuteczna, komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela kwoty odpowiadającej wysokości wydatków, które nie zostały pokryte z uiszczonych przez niego zaliczek ani wyegzekwowanej części świadczenia i co do których nie wydano postanowienia o pobraniu brakującej zaliczki (art. 7 ust. 6 ustawy).

W przypadku zakończenia postępowania egzekucyjnego komornik w postanowieniu w przedmiocie kosztów komorniczych oznacza ich wysokość z rozbiciem na poszczególne rodzaje opłat i wydatków oraz wskazuje, do jakiej wysokości i przez kogo zostały uiszczone, a w razie konieczności wskazuje osobę, którą one obciążają. Uzasadnienie postanowienia w przedmiocie kosztów komorniczych zawiera szczegółowe wyliczenie powstałych kosztów wraz z dokładnym określeniem sposobu ich obliczenia, określenie czynności lub zdarzeń stanowiących podstawę ich ustalenia oraz wskazanie podstawy prawnej.

Należy także zaznaczyć, iż zasadniczo koszty egzekucji długu obciążają dłużnika. W razie udanej egzekucji wierzyciel uzyskuje zwrot zaliczek, kwotę swojej wierzytelności i koszty pełnomocnika.

W sytuacji jednak gdy dojdzie do umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c., tj. jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (bezskuteczność egzekucji), komornik pobiera od wierzyciela opłatę w wysokości 150 złotych (art. 29 ust. 4 ustawy). Jednocześnie opłata ta podlega zmniejszeniu o sumę opłat egzekucyjnych ściągniętych (o ile takie były) i obciążających dłużnika.