Zgodnie z objaśnieniami prawnymi z dnia 3 października 2019 r. wydanymi przez Rzecznika Praw Pacjenta podmiot leczniczy ma prawo udostępnić dokumentację medyczną dopiero po uzyskaniu płatności.
Stosownie do stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w wyroku z 10.04.2018 r., II OSK 3194/17 jest możliwość uzależnienia wydania dokumentacji od wcześniejszej zapłaty lub uiszczenia zaliczki. W wyroku tym NSA stwierdził, że w regulacji prawnej art. 28 ust. 1u.p.p. nie ma podstaw prawnych do wyprowadzenia zakazu dopuszczalności uzależnienia udostępnienia dokumentacji medycznej od uiszczenia opłaty wraz ze złożeniem wniosku o jej udostępnienie.
NSA uznał, że skoro opłata za udostępnienie dokumentacji medycznej nie jest daniną publiczną a stanowi swoistego rodzaju cenę za usługę, której wysokość ma związek z kosztem faktycznie świadczonej usługi, to może jej wysokość być ustalona przy przyjęciu wniosku o wykonanie usługi. Zapewnia to wzajemność prawa i ciężaru realizacji prawa dostępu do dokumentacji medycznej podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych pacjenta. Wprowadzenie regulacji uzależniającej udostępnienie dokumentacji medycznej od uiszczenia opłaty przed wykonaniem czynności udostępnienia dokumentacji medycznej jest związana z ceną usługi, nie stanowi naruszenia praw pacjenta. Jest to związane z przyjęciem dopuszczalności obciążenia pacjentów kosztami tego rodzaju usługi (art. 28 ust. 1 u.p.p.).